Ρεπορτάζ στην "Αυγή"

Τα άτομα με αναπηρία βιώνουν τη χειρότερη μεταπολεμική κρίση

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΣΠΑΡΑΚΗΣ

• Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σήμερα το μεσημέρι στο Σύνταγμα

Στην πρώτη θέση των θυμάτων της οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης βρίσκονται τα άτομα με αναπηρία και οι οικογένειές τους, που σήμερα «γιορτάζουν» την Παγκόσμια και Εθνική Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ημέρα που συνδέεται με την αμφισβήτηση για πρώτη φορά των δικαιωμάτων τους, τα οποία κατακτήθηκαν με κοινωνικούς αγώνες δεκαετιών. Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, βιώνουν κάποιας μορφής αναπηρία, ενώ στη χώρα μας τα άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές και αισθητηριακές αναπηρίες ξεπερνούν το 10% του πληθυσμού, δίχως, ωστόσο, να έχουν επίσημα καταμετρηθεί. Σε αυτό το πλαίσιο η Εθνική Ομοσπονδία Τυφλών (ΕΟΤ) καλεί σήμερα στην κινητοποίηση προς τη Βουλή και το Μέγαρο Μαξίμου, με προσυγκέντρωση στις 11.30 το πρωί (Βερανζέρου 31). Στις 13.00 η ΠΟΣΕΕΠΕΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής) καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα, ενάντια στην υπομόνευση της βιωσιμότητας της ειδικής αγωγής.

Πώς να τα βγάλεις πέρα με 700 ευρώ σύνταξη, 200 ευρώ για φάρμακα και 1.500 για ιατρικές εξετάσεις;

«Είμαστε αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερη και πιο ραγδαία επιδείνωση του χώρου της υγείας μεταπολεμικά, με τα ΑμεΑ να είναι τα πρώτα θύματα», σημειώνει ο Χρήστος Σβάρνας, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Μεταμοσχευμένων εκ Νεφρού. Κλείσιμο νοσοκομείων, εκχώρηση κερδοφόρων τομέων του συστήματος υγείας σε μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, πρωτοφανή μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, με εκτίναξη της ιδιωτικής φαρμακευτικής δαπάνης και διάλυση του ΕΟΠΥΥ συνθέτουν σύμφωνα με τον κ. Σβάρνα το εφιαλτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί στον χώρο της υγείας, ρίχνοντας στον Καιάδα τα άτομα με αναπηρία.

«Αναγκάζονται να δαπανούν σημαντικά ποσά για την κάλυψη των φαρμακευτικών τους αναγκών. Υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που δίνουν ακόμα και για 200 ευρώ το μήνα για τα φάρμακά τους», εξηγεί ο κ. Σβάρνας, προσθέτοντας ότι η κατάσταση επιδεινώνεται ακόμα περισσότερα από τα αμφιβόλου ποιότητας γεννόσημα, με τα πρωτότυπα και πιο ακριβά φάρμακα να είναι μονόδρομος. «Ο ασθενής ουσιαστικά τιμωρείται για αυτήν την επιλογή του. Με αναπηρική σύνταξη στην καλύτερη περίπτωση 700 ευρώ και πάγια ετήσια έξοδα ιατρικών εξετάσεων γύρω στα 1.500 ευρώ, πώς να τα βγάλει πέρα; Είναι λες και το έχουν βάλει στόχο να τους επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο και να τους ξεφτιλίσουν» τονίζει.

30 χρόνια τώρα, οι ίδιες δομές για τις μεταμοσχεύσεις

Παράλληλα, στέκεται στις «απαράδεκτες» υποδομές υγείας που δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο τη ζωή των ασθενών και ειδικά των ασθενών με αναπηρία. Όπως υπογραμμίζει, στον χώρο της μεταμόσχευσης οι υπάρχουσες δομές καλύπτουν 3.500 άτομα, τη στιγμή που οι ίδιες δομές πριν από 30 χρόνια εξυπηρετούσαν 100 άτομα. «Τα κέντρα λειτουργούν με αυτοθυσία των γιατρών που αγωνίζονται κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες», αναφέρει ο Χρήστος Σβάρνας και καλεί τα ΑμεΑ να οργανωθούν μέσα από συλλόγους. «Χωρίς αγώνα και διεκδίκηση τα προβλήματα δεν λύνονται. Ήρθε η ώρα να κάνουν το αγωνιστικό βήμα και μαζί με τις υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις να ανατρέψουν αυτήν την πολιτική», καταλήγει.

Στο 90% η ανεργία στους τυφλούς - Μόνο στα χαρτιά το δικαίωμα στην εργασία

Άπιαστο όνειρο αποτελεί τις περισσότερες φορές το δικαίωμα των ΑμεΑ στην εργασία, παρά το γεγονός ότι είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το ότι δεν έχει προκηρυχθεί από το 2010 προκήρυξη για θέσεις τηλεφωνητών -το μόνο επάγγελμα νομοθετικά κατοχυρωμένο για τυφλούς- κατά παράβαση του Ν. 2643/98. «Οι τυφλοί τηλεφωνητές διορίζονται με πολύ βραδύ ρυθμό, ενώ ο τελευταίος τοποθετηθείς δεν έχει πιάσει ακόμα δουλειά», σημειώνει η Παρασκευή Τσαβαλιά, γενική γραμματέας της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών (ΕΟΤ). Οι αριθμοί, άλλωστε, αποτυπώνουν τη σκληρή πραγματικότητα. Η ανεργία στους τυφλούς ξεπερνάει το 95%, καθώς από τους περίπου 25.000 τυφλούς που επιδοτούνται από την Πρόνοια, μόλις 150 άτομα εργάζονται στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Από αυτούς, όπως αναφέρει η κ. Τσαβαλιά, το 90% είναι τηλεφωνητές και οι υπόλοιποι εργάζονται ως δικηγόροι και εκπαιδευτικοί στην ειδική αγωγή.

Παράλληλα, προσθέτει ότι καμιά ελληνική σχολή φυσικοθεραπείας δεν δέχεται τυφλούς σπουδαστές, παρ' ότι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν χιλιάδες τυφλοί φυσικοθεραπευτές. Αλλά και η εκπαίδευση στην περίπτωση των τυφλών δεν ισούται με αντίδοτο στην ανεργία, καθώς όσοι από αυτούς περάσουν τις πύλες ενός πανεπιστημίου «μένουν ξυπόλητοι στ' αγκάθια. Δεν υπάρχει κάποιο ειδικό τμήμα που θα φέρει σε επαφή τους τυφλούς φοιτητές με τους καθηγητές, ενώ δεν υπάρχει καν πρόσβαση στις βιβλιοθήκες», τονίζει η Π. Τσαβαλιά.

Κρατική αδιαφορία - Ειδικά σχολεία χωρίς προσωπικό - Ζητάμε δημόσια χρηματοδότηση

Τον δικό τους Γολγοθά περνάνε οι μαθητές των ειδικών σχολείων, καθώς, αν και πλησιάζουν Χριστούγεννα, δεκάδες σχολεία υπολειτουργούν. Σύμφωνα με την ΠΟΣΕΕΠΕΑ, από τα 1.600 λειτουργικά κενά που περιλαμβάνουν όλες τις ειδικότητες (λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κ.ά.), στην καλύτερη περίπτωση θα γίνουν μόλις 450 προσλήψεις και αυτές μάλιστα μέσω προγράμματος ΕΣΠΑ. Λύσεις πρόχειρες σύμφωνα με την Ομοσπονδία, καθώς για την εξυπηρέτηση των αναγκών απαιτείται μόνιμο και έμπειρο προσωπικό. «Θέλουμε τα παιδιά να βγουν στην παραγωγική διαδικασία, να γίνουν ενεργοί πολίτες και όχι να μένουν κλεισμένα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού. Κάτι που ωστόσο δεν μπορεί να επιτευχθεί με τις χιλιάδες ελλείψεις που υπάρχουν», αναφέρει ο Αποστόλης Δασκαλόπουλος, ειδικός επιστημονικός συνεργάτης για θέματα κοινωνικής πολιτικής στον Δήμο Καλλιθέας, επισημαίνοντας την ανάγκη ύπαρξης δομών ειδικής αγωγής, οι οποίες θα είναι δημόσιες. «Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε όχι με εκπαίδευση, αλλά με φύλαξη παιδιών. Είναι κοροϊδία να μιλάμε για ειδικά σχολεία όταν δεν υπάρχουν οι απαραίτητες ειδικότητες», υπογραμμίζει ο κ. Δασκαλόπουλος. Όπως επισημαίνει, με την υπάρχουσα κατάσταση στην ειδική αγωγή, τα παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν και να αναπτύξουν τις ικανότητές τους. «Αυτό που ζητάμε είναι δημόσια χρηματοδότηση στην ειδική αγωγή, προσαρμοσμένη στις πραγματικές δυνατότητες των παιδιών», καταλήγει.

Κέντρα Ειδικής Αγωγής με απλήρωτους εργαζομένους

Στο χείλος του γκρεμού βρίσκονται τα ΝΠΙΔ πρόνοιας στην ειδική αγωγή που εκπαιδεύουν ΑΜεΑ αντικαθιστώντας την αδιαφορία του κράτους, καθώς βρίσκονται αντιμέτωπα με κλείσιμο ή ιδιωτικοποίηση. Σε αντίθεση με τα περασμένα χρόνια, τα ιδρύματα καλούνται να επιβιώσουν από τα νοσήλια ασφαλιστικών ταμείων των εκπαιδευόμενων και από χορηγίες, καθώς η χρηματοδότηση από το κράτος, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στις ευθύνες του, αδυνατώντας να καλύψει τις συνταγματικά κατοχυρωμένες υποχρεώσεις του απέναντι στα άτομα με αναπηρία, τείνει να καταργηθεί. «Τη στιγμή που η επιχορήγησή το 2009 ανερχόταν στα 24 εκατ. ευρώ, το 2013 έπεσε στα μόλις δέκα εκατ. ευρώ.

Μιλάμε για 70% μείωση» σημειώνει η Χρυσούλα Αλεξίου, γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στην Ειδική Αγωγή (ΠΟΜΕΕΑ). Αποτέλεσμα της υποχρηματοδότησης είναι οι εργαζόμενοι να βρίσκονται απλήρωτοι έως και 8 μήνες. «Βάζουμε πλάτη για να μην κλείσουν τα ιδρύματα», προσθέτει η κ. Αλεξίου και παραθέτει το παράδειγμα του Κέντρου Αποκατάστασης Σπαστικών Παιδιών «Χατζηπατέρειο», το οποίο εξυπηρετεί παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, όπου οι εργαζόμενοι έχουν να πληρωθούν έξι μήνες. Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ιδρυμάτων είναι ομιχλώδες και το ισχύον νομικό πλαίσιο που αφορά τα φιλανθρωπικά σωματεία χρονολογείται από το 1934. Για τον λόγο αυτό η ΠΟΜΕΕΑ διεκδικεί την αποσαφήνισή του. «Η πρόνοια δεν πρέπει να εξαρτάται από τη φιλανθρωπία των ιδιωτών. Οι δωρεές που έρχονται, άλλωστε, αφορούν τη συντήρηση και ανάπτυξη των δομών και όχι τη μισθοδοσία του προσωπικού. Ζητούμε την πλήρη χρηματοδότηση με κοινωνικό και οικονομικό έλεγχο», υπογραμμίζει η Χρυσούλα Αλεξίου.

"Τίποτα δεν θα μας χαριστεί. Μονόδρομος ο αγώνας"

Την πιο κρίσιμη φάση του διανύει το γονεϊκό κίνημα, με τους γονείς, που τις περισσότερες φορές αποτελούν τα μοναδικά άτομα που μπορούν να εκπροσωπήσουν τα άτομα με αναπηρία, να επισημαίνουν την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας. «Ο μόνος δρόμος είναι της διεκδίκησης και όχι των χορηγιών», επισημαίνει ο Νίκος Κασσίμης, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Γονέων - Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρια «Το Εργαστήρι» και προσθέτει: «Παρά την τραγική οικονομική κατάσταση, τη μεγάλη έλλειψη δομών παροχής υπηρεσιών σε ΑμεΑ, την ουσιαστική απαξίωση του δημόσιου συστήματος πρόνοιας και την απουσία προγραμμάτων κοινωνικής φροντίδας που εφαρμόζει η μνημονιακή κυβέρνηση, το γονεϊκό κίνημα βρίσκεται πολύ πίσω σε ό,τι αφορά τις διεκδικήσεις για την επίλυση των προβλημάτων. Τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιων συλλόγων/ σωματείων όσο και σε υψηλότερο επίπεδο, ομοσπονδίες και συνομοσπονδία, επικρατεί η λογική της φιλανθρωπίας».

Όπως αναφέρει ο κ. Κασσίμης, «χρειάζεται πολλή δουλειά για να κατανοηθεί από τους γονείς των ΑμεΑ ότι τίποτα δεν θα μας χαριστεί, αλλά μόνο αγωνιστικά θα κατακτήσουμε ξανά αυτά που μας έχουν πάρει με τις πολιτικές που εφαρμόζουν, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις».